|
Nederlands
Een
echte hit 'n run, maar wel een die je op een historische locatie
brengt. |
|
English
A real
hit 'n run, but one that takes you to a historical
spot. |
|
|
|
|
Let op: |
|
Beware: |
|
De trap kan erg glad zijn! |
|
The stairs can be very
slippery! |
|
|
|
|
Inleiding |
|
Introduction |
|
Wanneer je een
luchtfoto van de Veluwe of Noord- of Oost-Nederland bekijkt, heb je
kans dat daarop een
raster te zien is van lichtgekleurde welvingen zoals op
onderstaande foto (afb. 1). |
|
When you look at an aerial photograph of
De Veluwe or the north or eastern part of The Netherlands,
you might see a grid of light-colored vaults, like in the picture
hereunder (pic. 1). |
|
|
|
 |
|
Afb 1.
Luchtfoto Noord-Nederland |
|
Pic. 1 Aerial picture
North-Netherlands |
|
|
|
|
Uit onderzoek is
gebleken dat dit de restanten zijn van complexen van prehistorische
akkertjes. De akkers hadden een afmeting van ongeveer 40 bij 40
meter en een volwassen complex was over het algemeen enkele
tientallen hectaren groot.
Samen met
hunebedden en
grafheuvels
behoren deze akkertjes tot de best zichtbare overblijfselen van het
archeologisch erfgoed van onze zandgebieden. |
|
From research we know that these are the
remains of prehistoric farming field complexes. The dimensions of
one field were approx. 44 x 44 yards and the complex as a total was
usually several acres.
Together with
megaliths and
burial mounds
these fields form the best visible remains of the archeological
inheritance of the Dutch sands. |
|
|
|
|
Misvattingen |
|
Misconceptions |
|
Dominee Picardt
is de eerste die een beschrijving geeft van
het verschijnsel. In 1664 verschijnt zijn voorstudie
“Raedt angaende de
cultuyre en verbeteringe van alle woeste/ wilde en onvruchtbare
landen”
. Hij was van mening dat het legerplaatsen waren, mogelijk van de
Romeinen. Op oude kaarten zie je de akkertjes nogal eens aangegeven
staan als “Romeinsche Legerplaats” (afb.
2). |
|
Pastor Picardt was the first to
give a description of this phenomenon. In 1664 he published his
preliminary study
“Raedt angaende de cultuyre en verbeteringe van alle
woeste/ wilde en
onvruchtbare landen”
(
free translation: Advice about cultivating all poor
soil)
. In his opinion the fields were camps of the Roman army.
On old maps these fields are frequently stated as
"Romeinse Legerplaats" (pic.
2). |
|
 |
|
Afb. 2
Prehistorische akkers op een kaart uit 1858, vermeld als
Romeinsche Legerplaats |
|
Pic. 2 Prehistoric
fields on a map from 1858, stated as Roman camp
("Romeinsche Legerplaats") |
|
|
|
|
Picardt was niet
de enige die zich vergiste over het fenomeen. Begin
20ste eeuw was duidelijk dat het hier niet om
nederzettingen ging, maar om landbouwgronden. In 1923 gaven Engelse
onderzoekers deze de naam
Celtic fields, omdat ze
dachten dat ze door de Kelten waren ontgonnen. Ook al werd vrij
kort daarna duidelijk dat dit niet juist was, de nieuwe en
correctere term “Raatakkers” is nooit ingeburgerd. Tot aan de dag
van vandaag worden de akkers nog steeds als Keltisch
aangeduid. |
|
Picardt wasn't the only one that was wrong
about the phenomenon. In the beginning of the
20th
century it became obvious that these fields were no army
settlements, but farming land. In 1923 British researchers named
them Celtic fields, because they thought that they were
cultivated by the Celts. Even though it soon became clear that this
was not correct, the new and better term "Raatakkers" (Dutch for
"Grid fields") never became current. |
|
|
|
|
Ontstaansgeschiedenis |
|
Genesis |
|
De zandgronden van de Veluwe zijn ontstaan aan het einde van de
voorlaatste ijstijd, toen een enorme gletsjer door Nederland
ploegde. Het ijs stuwde grote hoeveelheden zand en stenen als een
bulldozer voor zich uit. |
|
The sandy soil of The Veluwe came into being
at the end of the last but one glacial period. A huge glacier
plowed thru The Netherlands, delivering a large amount of sand and
rocks here. |
|
Van 1100 tot
ongeveer 300 BC werden de akkers in deze onvruchtbare gebieden
waarschijnlijk vooral extensief gebruikt.
Vermoedelijk
werden de terreintjes afgebakend door vlechtwerken omheiningen en
heggen. Pas vanaf 300 BC werd er intensieve landbouw op bedreven en
werd de grond bemest. De grond was zeer bewerkelijk en leverde nog
steeds weinig op. Om de gewassen te beschermen tegen schrale
weersomstandigheden en stuifzand werden wallen opgeworpen, welke
werden beplant met struiken. Deze wallen waren 8 tot 12 meter breed
en 30 tot 100 cm hoog. Men gebruikte hiervoor allerlei overtollig
materiaal, maar de aarde werd ook uit de omgeving
gehaald. |
|
From 1100 BC until 300 BC, the faming fields
in this poor area were particularly used in an extensive
way.
The fields were most likely pegged out
with wattle or hedgerows. From 300 BC the agriculture became more
intensive and the farmers started to use fertilizer. The soil was
very laborious and still gave little. To protect the crop against
bleak weather and shifting sands, the farmers raised earthen banks
which they planted with bushes. These banks were about 25 - 40 feet
wide and 1 - 3 feet high.
They made the banks of all kinds of superfluous material,
but the soil also came from the
surroundings.
|
|
|
|
|
Binnen een
complex van Celtic fields werd niet alleen landbouw bedreven, maar
ook vee gehouden en primitieve boerderijen gebouwd. Vanwege de
schrale grond was de voedselopbrengst van een geheel complex
slechts voldoende voor hooguit 3-5 families. |
|
Within a complex of Celtic fields, the
land was also used for cattle-pasturage and primitive
farmhouses.
Because of the poor soil the food production of a whole field
complex was just enough for the needs of 3-5 families at the
most. |
|
|
|
|
De akkertjes
werden in beperkte oppervlakte per boerenbedrijf aangelegd. Na
uitputting van de bodem werd de boerderij verplaatst en werden
nieuwe akkers aangelegd. Op die manier breidde het complex zich
steeds verder uit. Nederzettingen zwierven als het ware door het
Celtic field. |
|
The fields were laid out in a small area
per farm. After exhaustion of the soil, the farm was moved and new
fields were constructed. That way the complex constantly
increased.
|
|
|
|
|
De oude akkers
liet men decennia lang braakliggen. Soms werden delen opnieuw in
cultuur genomen, door eerst de ontstane vegetatie plat te branden
en vervolgens met de hand de zodenlaag te
verwijderen. |
|
Old fields were left fallow for decades.
Sometimes parts of these lands were cultivated again, after burning
away the vegetation and removing the sods by
hand. |
|
|
|
|
Vanaf de tweede
helft van de Midden Romeinse tijd (rond 100 AC) werd de keerploeg
uitgevonden. Hiermee was de boer in staat om veel zwaardere,
lemiger grond te bewerken. De Celtic fields werden verwisseld voor
de vruchtbaarder leemgronden bij de
beekdalen. |
|
From the second half of the Middle Roman era
(about 100 AC) a new plough was invented. With this plough farmers
were able to work with heavier loam. People exchanged the Celtic
fields for the more fertile loam lands near the stream
valleys. |
|
|
|
|
Het einde van de Celtic
fields |
|
End of the Celtic
fields |
|
Eeuwenlang
werden de verlaten Celtic fields onberoerd gelaten. Pas in de
middeleeuwen werden zij aangetast doordat door overexploitatie van
de heide het complex ging verstuiven. De genadeslag kwam eind
18e, begin 19e eeuw toen de heide grotendeels
ontgonnen werd en de velden werden
ondergeploegd. |
|
The abandoned Celtic fields were left in
peace for centuries. In the Middle Ages they were harmed by the
over-exploitation of the heath which changed fields into sand
drifts.
The final blow came in the late 18th, early 19th century as most
of the heath lands was brought to exploitation and the fields
plowed under. |
|
|
|
|
Locaties |
|
Locations |
|
Celtic field
complexen zoals die in Nederland bevinden zich in de zandgebieden
van Noordwest-Europa (Denemarken, Duitsland, Polen en de Baltische
staten).
Ook in Zweden,
Groot-Britannië en Ierland komen ze voor, maar daar werden de
akkers meestal begrensd door stenen muren (afb.
3). |
|
Celtic field complexes like those in The
Netherlands can be found in the sandy areas of North-Western Europe
(Denmark, Germany, Poland and the Baltic states).
The fields also occur in Sweden, Great
Britain and Ireland, but those are usually bounded by rocks (pic.
3). |
|
|
|
Afb.
3 Celtic field in Engeland |
|
Pic.
3 Celtic field in England |
|
|
|
|
Celtic fields Wekeromse
Zand |
|
Celtic fields Wekeromse
Zand |
|
De Celtic fields van Wekerom vormen een van
de grootste prehistorische complexen van Nederland. Een klein
gedeelte van het complex is enige tijd geleden gereconstrueerd,
zoals op onderstaande satellietfoto goed te zien is (afb.
4). |
|
The Celtic fields near Wekerom form one of
the largest prehistoric complexes in the Netherlands. A small part
of this complex was reconstructed a while ago (pic.
4). |
|
 |
|
Afb.
4 Reconstructie bij Wekerom |
|
Pic.
4 Reconstruction near Wekerom |
|
|
|
|
Te beantwoorden vragen: |
|
Questions to answer: |
-
Hoe lang is het totale Celtic field complex in
kilometers?
-
In welk jaar
vond de reconstructie plaats van dit Celtic
Field?
-
Op hoeveel
verticale palen rust het houten
platform?
|
|
-
How long is this total Celtic field complex in
kilometers?
- When was the reconstruction of this
Celtic field?
- How many vertical pillars the
wooden platform has?
|
|
Opdrachten: |
|
Tasks: |
- Mail ons de drie
juiste antwoorden.
- Plaats bij je log een foto van de
omgeving waarop ook je GPSr goed zichtbaar is.
Logs die niet aan deze voorwaarden voldoen
worden verwijderd.
|
|
- Send us an e-mail
with the three correct answers.
- Put a picture in your log of the
environment, showing your GPSr as well.
Logs that do not comply to these
conditions will be removed. |