De Veluwe
Eén ding is zeker. Wie fietsend of wandelend de Veluwe doorkruist, raakt hoe dan ook onder de indruk van dit gebied. Bij de Veluwe denken we altijd meteen aan bos, maar er is méér. Hier doorkruis je ook heidevelden, zandvlakten en weidegronden die zich tot de horizon uitstrekken. In de boswachterij Nunspeet is het klimmen en dalen geblazen. In deze van ons land, dansen de bomen. De met mos begroeide eiken- en beukenstammen in dit bos zijn de in de meest wonderlijke bochten gegroeid. En natuurlijk is Veluwe-Midden dé plek om wild te zien. Ga eens in de vroegte, of juist in de avond, heel stil op een kruising van paden zitten. Zo vergroot u uw kans op een ontmoeting met een hert, ree of wild zwijn. En lukt dat niet, tien tegen één dat u wel ergens de razendsnelle roffel van de grote bonte specht hoort of een buizerd, havik of sperwer op jacht ziet gaan. Een groot deel van het gebied is bebost en bijzonder heuvelachtig. Het is ontstaan in de voorlaatste ijstijd. De ijsmassa’s hebben de bodem tot een stuwwal opgestuwd. Het smeltwater heeft diepe geulen door de heuvels getrokken. Hier en daar wordt het bos afgewisseld met heide, met als hoogtepunten de heidevelden van Vierhouten en Elspeet.
Woestijnlandschap
In het hart van het gebied ligt een samenzwering van zand en wind: het Hulshorsterzand. De helft ervan stuift, de andere helft is begroeid met mossen en grassen. De wandelaar mag er gaan en staan waar hij wil. Sierlijke ribbels in blinkend zand, op heuvels die golven als de zee. Nadat het heeft gewaaid, lijkt het alsof hier nog nooit iemand is geweest. Net als de ‘echte’ woestijn kent het Hulshorsterzand extreme temperatuurverschillen. Op een mooie zomerdag kan het op de zuidhellingen wel vijftig graden worden. ’s Nachts tuimelt het kwik dan zo’n veertig graden omlaag.
Unieke planten
Het ruig haarmos is een van de unieke planten die zich aan deze barre omstandigheden heeft aangepast. Prachtig groen in de herfst en winter, een bloeiend rood tapijt in het vroege voorjaar. Dan droogt het in om de zinderende zomer te overleven. Op de windluwe plekken groeien meer planten die nergens anders op de wereld voorkomen, zoals heidespurrie en zandzegge.
Van oerbos naar zand
Het oerbos van de Veluwe is in de loop der eeuwen vrijwel volledig gekapt. Door de roofbouw veranderde het landschap in eindeloze vlakten met heide en akkers. De boeren plagden de heide af als bemesting voor de akkers. De kale zandgrond die uiteindelijk overbleef, was niet te temmen. Zandverstuivingen bedreigden het leven op de Veluwe. In het gebied zijn verschillende soorten bos te vinden. Het lichte bos, met grove dennen, berken en eiken groeien. En het donkere bos, waar vooral douglas- en fijnsparren en Amerikaanse eiken groeien. Elk bostype trekt weer andere bewoners aan. Vanachter wildkijkschermen is het mogelijk om zelf dieren gade te slaan. Vooral tegen de schemering is de kans op een ontmoeting groot.