Cache oorlog en verzet op de Utrechtse Heuvelrug #4
Maarn 1940 - 1945
Deze Cache is onderdeel van de serie Oorlog & verzet op de Utrechtse Heuvelrug, waarbij belangrijke locaties uit de geschiedenis van Utrechtse Heuvelrug in WOII aan bod komen.
De Mobilisatie:
In 1939 werd door het uitbreken van de oorlog het Nederlandse leger gemobiliseerd. In Maarn werd op 1 november 1939 destijds de staat van Oorlog en staat van Beleg afgekondigd. De Utrechtse Heuvelrug werd hierdoor destijds overspoeld door militairen die gemobiliseerd waren en hier ingekwartierd werden bij burgers en boeren, in schuren, scholen en andere gevorderde onderkomens. Het Maarnse Raadshuis werd voor een groot gedeelte in beslag genomen door het Commando verbindingstroepen voor de troepen die in de Grebbelinie lagen. Het plein voor het raadshuis werd als appelplaats gebruikt. Maarn heeft op zich tijdens de meidagen weinig schade opgelopen. In de garage van Huis te Maarn werd in 1939 3-I.II.AUT.BAT ondergebracht verantwoordelijk voor de munitievoorziening voor de Grebbelinie.
Het Verzet:
Het verzet in Maarn kwam omstreeks 1941 op gang, het begon met een afdeling van de OD en kort daarna ook de LO, mede door het ontstaan van de LO kwamen ook de KP (knokploegen die actief sabotage pleegde en joden en verzetsmensen bevrijden en zorgde voor voldoende voedselbonnen voor de LO). Anton Kroner (Bob), plaatselijk leider van de KP en tevens commandant van de BS en Adriaan Th.Visser (Ted),plaatselijk leider LO werden door een zwarthandelaar verraden en door de duisters op 14 feb 1945 gearresteerd. Beide mannen werden op 8 maart in Fort de Bilt gefusilleerd.
Geallieerde vliegers:
Huis te Maarn heeft veel geallieerde en verzets-mensen op doorreis onderdak geboden. De boerderij van Huis te Maarn werd toen bewoond door de fam. Hogewegen en was in de WOII een belangrijk onderkomen voor verzets mensen en vliegers die over de grote rivieren naar bevrijd gebied werden gebracht. Maarnnaar H.D. Idenburg heeft zich daarbij al gids zeer verdienstelijk gemaakt. Hij was onder meer lid van een Knokploeg en werd na de Dood van Ted Visser commandant van de binnenlandse strijdkrachten in Maarn. Na de slag om Arnhem werd Sir John Hackett (commandant van een van de Britse Airborne Bataljons) op Huis te Maarn verpleegt en verborgen. Hij heeft in 1987 nog een bezoek gebracht aan Huis te Maarn.
Oorlogshandelingen:
Tijdens de bezetting is Maarn verschillende keren getroffen door oorlogshandelingen bij acties in de lucht. In 1944 is bij een bombardement Gerrit Heerik-Huizen om het leven gekomen. Verder stortte een geallieerde vliegtuig een lancaster bommenwerper neer bij de boerderij van boer Jansen aan de Hertenlaan. De spoor lijn Arnhem-Utrecht was een van de voornaamste doelen voor de geallieerde vliegtuigen. De ergste actie vond plaats op 28 mei 1944 er vielen vele gewonden en doden. Het station werd op 6 november getroffen en hierbij kwam de stationschef om het leven. In september '44 volgden de geallieerde vliegers de spoorlijn richting Arnhem ivm Operatie Market-Garden.
Spannende tijd; Capitulatie
De meest spannende tijd was september 1944 toen de geallieerde legers snel na de invasie in Frankrijk vanuit België oprukten, Dolle Dinsdag. Na de terugtrekking uit België najaar 1944 kwam er een afdeling van de Luftwaffe naar Maarn waarbij in een pand in het Poortse bos een ortskommandantur werd gevestigd. De ondergrondse van Maarn, Leersum, Doorn en Woudenberg spraken af met de directeur van Valkenheide dat na de capitulatie het strafpaviljoen van valkenheide gebruikt zou worden om NSB'ers op te sluiten. Er werd te vroeg gejuicht. Bij het overbrengen van de NSB burgemeester van Wijk bij Duurstede naar Valkenheide ontstond er een vuurgevecht met een duitse patrouille. Na een fel gevecht werd toch Valkenheide bereikt. Door verraad werden de NSB'ers bevrijd door de duisters en werd de directeur door de bezetter omgebracht in de tuin van zijn woning. 
De capitulatie van het Duitse leger op 5 mei 1945 bracht voor Maarn en Maarsbergen nog zeer spannende dagen. De Duitsers hadden in eerste instantie nog vrij spel, zij bleven doorgaan met het vorderen van levensmiddelen. Ook burgerkleding werd gestolen om niet snel als militair herkend te worden. Vooral in Maarsbergen was de situatie zorgelijk enkele bruggen over de Grift werden alsnog vernield. Ds. Muurling wist naar Doorn te komen en vroeg hulp aan de geallieerd commandant. Hij zond hierop 5 tanks en negen pantserwagens naar Maarn en Maarsbergen om de orde te herstellen.
Er kwam een eind aan de gespannen sfeer toen op 10 mei de Duitse troepen op Valkenheide verzameld en ontwapend werden waarna ze afgevoerd werden in krijgsgevangenschap.
De Cache:
De cache ligt langs een van de toegangswegen naar Maarn . Het is onduidelijk of de bevrijders via deze weg Maarn binnen kwamen, gedacht wordt dat het ook mogelijk is dat vanuit de richting Leersum via Maarsbergen gereden is.
Voor het realiseren van deze serie hebben diverse mensen die de oorlog bewust meegemaakt hebben hun medewerking verleend, bij deze wil ik hen allemaal bedanken voor de tijd en moeite die zij mij gegeven hebben. Diverse boeken/naslagwerken over de geschiedenis van de Utrechtse Heuvelrug en de boeken van Loek Caspers zijn een bron van informatie geweest, almede de ook de werkgroep van www.englandspiel.eu en diverse Oudheidskamers binnen de regio.
<img src="https://img.geocaching.com/cache/large/06917bb3-8ac6-4c02-8b85-53931e339a0f.jpg" alt="banner" title="banner" width="450" height="350">
Iedereen bedankt voor het mede mogelijk maken van deze serie!
Voor vragen en opmerkingen: teamthorocatchers@gmail.com