Hi(s)tori(sch) Eemnes Mystery Cache
-
Difficulty:
-
-
Terrain:
-
Size: 
(other)
Please note Use of geocaching.com services is subject to the terms and conditions
in our disclaimer.
Bovenstaande coördinaten zijn niet de coördinaten van de cache.
Met dank aan de gemeente Eemnes voor de toestemming om de cache te mogen plaatsen.
Historisch Eemnes
Eemnes ontstond na een toevallige gebeurtenis, een stormvloed in de twaalfde eeuw.
Ruim acht eeuwen later zijn de kleine nederzettingen aan de Eem uitgegroeid tot een boeiende gemeente met een roerige historie.
Ontginning aan de Eem
Waar Eemnes nu ligt, stroomde in de twaalfde eeuw vooral water. Een moerassig gebied aan de monding van het riviertje de Eem. Maar na een hevige stormvloed werd het waterpeil snel lager. Vanaf toen kon de ontginning van het grondgebied van Eemnes beginnen. Aan de oevers ontstonden twee nederzettingen: aan de oostkant Ter Eem, en aan de westkant dat wat later Eemnes zou heten. ‘Nes’ omdat de nederzetting aan de binnenkant van een bocht lag, want ‘nes’ betekent ‘landtong aan de binnenbocht van een rivier’. Het oudst bekende document, waarin Eemnes genoemd wordt, is uit 1269. De eerste bewoners legden kades en dijken aan en kavels land. Vanaf ongeveer 1300 trokken veel bewoners van Ter Eem naar Eemnes.Vooral naar de strook, die nu Wakkerendijk en Meentweg heet. Er ontstonden twee woonkernen: Eemnes-Binnen en Eemnes-Buiten. Het ‘nieuwe land’ werd al snel onderwerp van twisten tussen het bisdom Utrecht en het Graafschap Holland. Het Graafschap had zich de grond toegeëigend en rond 1340 ontstond het huidige Eemnes, maar het nieuwe dorp – inclusief kerkje – werd in 1346 met de grond gelijk gemaakt door de bisschop van Utrecht. Vanaf dat moment viel Eemnes onder zijn gezag.
Stadsrechten
De bisschop van Utrecht hield Eemnes toch graag te vriend. Daarom kreeg Eemnes in 1352 stadsrechten en toestemming om een kerk te bouwen– op de plek die nu de Kerkstraat heet. Om buurgemeente Ter Eem tevreden te houden, mochten zij het zuidelijke deel van Eemnes houden. Maar krap een eeuw later, in 1439, maakte dat deel zich los van Ter Eem. Het ging verder onder de naam Eemnes-Binnendijks en kreeg ook stadrechten en een eigen kerk, de Pieterskerk, ook wel het ‘dikke torentje’ genoemd. Aan het eind van de zestiende eeuw werden de kerken van Eemnes-Buiten en Eemnes-Binnen hervormd. Een groot deel van de bevolking bleef rooms-katholiek. Zij hadden een eigen kerk, op de plek van de huidige Sint-Nicolaaskerk op de Wakkerendijk.
Rust
In de eerste helft van de zeventiende eeuw kwam er meer rust in beide Eemnessen. Men leefde van het boerenbedrijf, turfwinning en wol spinnen. Maar in 1673 kwam een nieuwe klap: een leger Franse plunderaars vernielde veel huizen en zorgde voor veel doden en gewonden. In 1811 voegde Napoleon Eemnes-Buiten en Eemnes-Binnen samen tot één gemeente Eemnes. Er waren toen ruim 1100 inwoners. Lange tijd veranderde er weinig in Eemnes, dat bestond uit de Wakkerendijk en de Meentweg.
Met de aanleg van de Afsluitdijk - in 1932 - kon de dijk gedeeltelijk afgegraven worden en werden er polderwegen aangelegd.
Eemnes nu
Het gezicht van Eemnes is ingrijpend veranderd sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw. Woningbouw in de Zuid- en Noordbuurt en de rijksweg A27, die dwars door het landelijke gebied tussen de dijk en Laren loopt, veranderden het aangezicht voorgoed. Door ruilverkaveling werden sinds 1990 melkveehouderijbedrijven rond de Meentweg en Wakkerendijk verplaatst naar de grote, open polder. Boerderijen werden omgetoverd tot riante woonhuizen zonder boerderijfunctie. Naast de historische dorpscultuur heeft Eemnes ook natuur: de Eemnesser polder staat bekend als één van de mooiste polders van Europa.
Monumenten
In Eemnes vindt u nog veel sporen van de ontstaansgeschiedenis. Naast eeuwenoude huizen en kerken zijn er ook nog een monumentaal gemaal en sluis te bewonderen. De Eemnesser Kerkstraat is zelfs ‘beschermd dorpsgezicht’.
Nicolaaskerk
De Nicolaaskerk is een laatgotische kerk uit 1351. De toren werd in 1521 voltooid. Het interieur van de kerk heeft nog historische onderdelen: een koorhek, preekstoel en doophek uit het begin van de zeventiende eeuw. In de kerk liggen de ambachtsheren Hasselaer en J.S. van Naamen uit Eemnes begraven. De ruim zeshonderd jaar oude Nicolaaskerk (St.¬Nicolaas was de patroon van veel kerken rond de Zuiderzee) met haar anderhalve eeuw jongere toren. Deze toren was één van de eerste in "boerendialect" vertaalde torens, die naar het voorbeeld van de Utrechtse Domtoren werden gebouwd. Tevens behoorde hij tot de eerste groep torens in ons land, die een speciaal uitgespaarde ruimte had voor de wijzerplaats van een torenuurwerk.
Pieterskerk
In 1439 werd het oudste gebouw van Eemnes gebouwd, de Pieterskerk. Ook wel het ‘dikke torentje’ genoemd. In 1921 werd de originele kerk door een brand grotendeels verwoest. Daarna werd de kerk herbouwd, in dezelfde laatgotische stijl. De originele klokken hangen in de hal van het gemeentehuis. De klokken, die nu in de Pieterskerk hangen, zijn uit 1637. Ze werden gemaakt door de gieter Everhardus Splinter.
St. Nicolaaskerk
De St. Nicolaaskerk is een neoklassieke kerk uit 1845, ontworpen door N.J. Kamperdijk. In de kerk ziet u onder andere prachtige kroonluchters en een Pietà uit het eind van de vijftiende eeuw. De rooms-katholieke St.-Nicolaaskerk kwam in plaats van een van 1744 daterende schuurkerk. In 1819, toen er wat meer vrijheid van godsdienst was, verzocht het rooms-katholieke kerkbestuur om over de hervormde Nicolaaskerk te mogen beschikken. Een nieuwe kerk zou hun namelijk veertigduizend gulden gaan kosten en bovendien was tweeënzestig procent van de Eemnessers katholiek! Na afwijzing van het verzoek maakte men alsnog bouwplannen. In 1843 kreeg men enige grond van de gemeente en voor drieëntwintigduizend gulden werd in 1845 de kerk gebouwd (met tienduizend gulden vrijwillige bijdragen en drieduizend gulden rijkssubsidie). Op het kerkplein staat ook een voormalig Heilig Hartklooster, in 1913 ontworpen door H. Kroes.
Gemaal en sluis
De sluis en het gemaal in de Eemnesservaart hielpen in de zestiende eeuw al bij de afwatering van Eemnes. Het aanvankelijke stoomgemaal werd in 1921 omgebouwd tot een elektrisch gemaal. De sluis – eerst van hout, later van steen – werd in 1993 gerestaureerd. Het ziet er sindsdien uit, zoals aan het einde van de negentiende eeuw.
De Kerkstraat
De Kerkstraat is het oudste straatje van Eemnes. Sommige huizen zijn nog uit de vijftiende eeuw. Reden genoeg om deze straat te beschermen. Daarom hebben alle huizen de status van rijksmonument. De Kerkstraat zelf is ‘beschermd dorpsgezicht’.
Als een getal weggehaald word, is het een 1 voor de som(men).
N52 15.A (B – C) (D + E) E005 15.(F + G) (H – J) (F – K)
Je kunt het antwoord van de puzzel controleren op Geochecker.com.
Additional Hints
(Decrypt)
Jvr ina qr qevr bhqwrf?
Jvw mvwa avrg ibbe ééa tng gr inatra.