De Kiekenbergen; rivierduinen EarthCache
Hidden : 5/27/2009
Difficulty:
2.5 out of 5
Terrain:
2.5 out of 5

Size: Size: other (other)

Join now to view geocache location details. It's free!

Watch

How Geocaching Works
Looking for a different adventure?

Please note Use of geocaching.com services is subject to the terms and conditions in our disclaimer.

Geocache Description:


De Kiekenbergen; rivierduinen


In de nabijheid van Oudehorne liggen de Grote Kiekenberg en de Kleine Kiekenberg. De Grote Kiekenberg is de grootste hoogte van de heuvelrug, die uitstrekt van Mildam tot Hoornsterzwaag. Deze heuvelrug is een rivierduin, dat is ontstaan tijdens de laatste ijstijd.

De omgeving van de Grote Kiekenberg, het hoogste punt in de omgeving, was voor de toenmalige bewoners (nomaden) waarschijnlijk een aantrekkelijke locatie vanwege het soms wassende water in de Tjongervallei. De eerste sporen van menselijke bewoning in deze omgeving dateren van rond 11.000 v. Chr.

Naar de volksmond zegt, heeft de Grote Kiekenberg haar naam te danken aan de beide reuzen Manke Meine en Kromme Knilles Manke Meine en Kromme Knilles (GC1J7JV) die eertijds de Boorne groeven. Op een gegeven moment wierp één van de reuzen enkele handen vol zand in zuidelijke richting. “kiek ’n berg” zei hij tot z’n makker.

Ook wordt de naam wel in verband gebracht met het feit, dat de heuvel in vroeger tijden dienst deed als uitkijkpost voor vriend en vijand.

Ontstaan rivierduinen
Rivierduinen zijn een vrij zeldzaam fenomeen in het Nederlandse landschap. De meeste rivierduinen zijn aan het einde van de laatste ijstijd (het Weichselien), zo'n 10.000 jaar geleden, ontstaan. In die periode was het guur en koud. Er stond een harde wind, het landschap was kaal en schaars begroeid.

Tijdens de ijstijd waren de Nederlandse rivieren van het vlechtende type: ze verlegden vaak hun loop, waardoor ze een brede bedding hadden. Tegen het einde van deze ijstijd werd het warmer, natter en minder winderig. De rivieren stroomden rustiger en grote delen van de brede rivierbeddingen kwamen droog te liggen, in elk geval in de zomer. De harde wind zorgde ervoor dat het zand aan de oppervlakte in de bedding werd uitgeblazen en elders weer afgezet. Vlak naast de bedding was de begroeiing door het verbeteren van het klimaat al flink toegenomen. Het zand uit de rivierbedding kon daardoor niet ver komen en werd direct naast de rivierbedding door de begroeiing vastgehouden. Zo ontstonden er direct naast de rivieroever de (relatief hoge) rivierduinen.

Het is opvallend, dat de rivierduinen vrijwel alleen voorkomen op plaatsen waar de overheersende (zuid) westenwind loodrecht op de vroegere rivierbeddingen stond. Waar het zand in de lengterichting van de rivieren werd verplaatst, kwam het in de rivierbeddingen terecht, waardoor eventueel gevormde duinen steeds weer werden weggeërodeerd.

In het westen van het land zijn de meeste rivierduinen later bedekt met andere rivierafzettingen en veen, maar in het oosten van het land liggen de rivierduinen nog wel aan de oppervlakte. Ook het “Kiekenberg”rivierduin ligt aan de oppervlakte en is dus niet bedekt met andere afzettingen.

Een rivierduin dat boven de klei uitsteekt noemen we een donk; de topjes van veel grotere rivierduinen die voor het grootste deel onder de grond liggen. Het hoogteverschil dat we nu zien, is een gevolg van het inklinken van het omringende land. Door de steeds voortgaande ontwatering van het veen, gaat de vertering van het veen door en blijft het maaiveld dalen.

Door de vaste zandige ondergrond en de hoge ligging waren donken in de prehistorie en de Middeleeuwen aantrekkelijke plaatsen geschikt voor vroege bewoning. Ze lagen hoog en droog, hun lichte zandgronden waren - ook met primitieve ploegen - goed bewerkbaar en in de direkte omgeving van het duin lag niet alleen de rivier, maar waren ook de rijke weidegronden en weelderige bossen.

Rivierduinen in Nederland
Rivierduinen zijn in Nederland voornamelijk te vinden in Noord-Limburg, het land van Maas en Waal en in de Alblasserwaard. Veel rivierduinen uit de laatste ijstijd zijn onder een laag rivierklei of veenafzetting verdwenen. In het westen van het land zijn nog enkele donken te vinden, bijvoorbeeld in de Alblasserwaard waar de kerken van Hoornaar en Hoog-Blokland op een donk staan. In het oosten van het land (bijvoorbeeld bij Zwolle; de Agnietenberg en in Salland) zijn nog duidelijke rivierduinen te onderscheiden.

Het hoogste, nog actieve rivierduin van Nederland bevindt zich in de Millingerwaard. Op de Waaloever wordt bij extreem hoogwater zand afgezet dat door de wind kan verwaaien tot rivierduinen. Dit proces is nog steeds aan de gang.

Om deze cache te mogen loggen doe je het volgende:

1. In de buurt van de parkeerplaats van de Kleine Kiekenberg staat een klein informatiebordje over het gebied. Op dat bordje heeft het (vroegere) riviertje De Tjonger ook nog een andere naam. Welke naam is dat?

(Voorlopig?) is deze vraag vervallen wegens het afwezig zijn van het bordje met het antwoord.

2. Ga naar N52 57.149 E6 05.647. Dit is ongeveer het hoogste punt van de Grote Kiekenberg. Hoe groot (meters) is volgens jou het hoogteverschil met het naastliggende weiland.

3. Hoever (meters) liggen de Kleine Kiekenberg (vanaf coördinaat parkeerplaats in listing) en de Grote Kiekenberg (vanaf gegeven coördinaten bij vraag 3) vanaf de huidige (gekanaliseerde) loop van de Tjonger. Meet loodrecht vanaf de Tjonger.

4. Leg uit (noem minstens twee redenen) waarom de beide Kiekenbergen elk op een verschillende afstand van de huidige Tjonger liggen .

5. Maak een foto van jezelf (op coördinaat N52 57.143 E6 05.720), je team en/of een persoonlijk item als bijvoorbeeld de GPS waaruit duidelijk blijkt dat je ook daadwerkelijk de Kiekenbergen hebt bezocht. Het attribuut naast het bankje (zie foto van fotolocatie) dient ook op de foto zichtbaar te zijn
Ben je met meerdere teams op locatie dan moet ieder team zijn eigen foto maken. Gezamenlijke foto's (meerdere teams) worden niet geaccepteerd. Ook foto's die bewerkt zijn (knip en plakwerk) worden niet geaccepteerd.
Voeg de foto bij je log.

Voeg de foto bij je log en mail de antwoorden op de vragen via het mailadres in ons profiel (of messagecenter).

Logs zonder goede foto en/of antwoorden worden zonder waarschuwing verwijderd.

Additional Hints (No hints available.)



Advertising with Us

Inventory

There are no Trackables in this cache.

View past Trackables

What are Trackable Items?

Bookmark Lists

View all bookmark lists...